Pytanie podatnika: W ciągu roku podatkowego pracuję na rożnych statkach, pływających pod różną bandera, w różnych krajach. Moja umowa o prace podpisana jest na Wyspie Man ale firma w zasadzie jest firmą belgijską. Firma posiada kilkanaście biur na całym świecie, wywodzi się jednak z Belgii, jest notowana na belgijskiej giełdzie, prezes ma swoje biuro w Brukseli, moja pensja jest rozliczana przez dział płac w Belgii.
Dochodów za lata 2003 – 2006 nie opodatkowywałem w Polsce. Czy obejmie mnie ustawa abolicyjna i będę mógł skorzystać z umorzenia zaległości za te lata?
Odpowiedź
Ustawa z dnia 25 lipca 2008 r. o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 143, poz. 894) zwana popularnie ustawą abolicyjną, która weszła w życie 6 sierpnia 2008 r. ma zastosowanie dla podatników, którzy w latach 2002 – 2007 uzyskiwali dochody, do których miała zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia. Metodę tę przewidują umowy zawarte między innymi z: Austrią, Belgią, Danią, Finlandią, Holandią, Islandią, Kazachstanem, Rosją oraz Stanami Zjednoczonymi. Do końca 2006 r. metoda proporcjonalnego odliczenia miała również zastosowanie w umowie z Wielką Brytanią.
Zgodnie z art. 27 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych metodę proporcjonalnego odliczenia stosuje się również w stosunku do dochodów uzyskiwanych z krajów, z którymi Rzeczpospolita Polska nie podpisała umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Ustawa ma na celu wyrównanie różnic wynikających z opodatkowania dochodów przy zastosowaniu dwóch obowiązujących metod unikania podwójnego opodatkowania: proporcjonalnego odliczenia i wyłączenia z progresją. Podatnicy uzyskujący we wskazanym okresie dochody, do których ma zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia mogą skorzystać z umorzenia zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych (jeżeli nie zapłacili podatku od tych dochodów) lub zwrotu podatku (w sytuacji gdy podatnicy zapłacili należny podatek). Wysokość kwoty umorzenia i zwrotu ustalana jest jako różnica pomiędzy podatkiem obliczonym przy zastosowaniu jednej i drugiej metody unikania podwójnego opodatkowania.
Zgodnie jednak z art. 1 ust. 2 ustawy abolicyjnej nie stosuje się do przychodów uzyskiwanych w krajach i na terytoriach wymienionych w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 25a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym. Z dobrodziejstw abolicji nie skorzystają więc podatnicy uzyskujący dochody w tzw. rajach podatkowych, do których m. in. należy Wyspa Man.
Wyspa ta jest częścią Wysp Brytyjskich, leży na Morzu Irlandzkim centralnie pomiędzy Anglią, Szkocją, Walią i Irlandią. Terytorium Wyspy Man nie wchodzi w skład Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii. Wyspa Man ma własny parlament, który posiada szeroką autonomię w wielu sprawach, włącznie z ustalaniem podatków. Z jego gestii wyłączona jest jedynie polityka zagraniczna i obronna, która jest w gestii Korony Brytyjskiej.
Rzeczpospolita Polska nie ma podpisanej umowy w sprawie podwójnego opodatkowania z Wyspą Man. Zgodnie z Konwencją między Rzeczpospolita Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych określenie „Zjednoczone Królestwo” oznacza Wielką Brytanię i Irlandię Północną (wraz z terenami na których Zjednoczone Królestwo może sprawować suwerenne prawa w odniesieniu do dna morskiego i podglebia). Wynika stąd, że polsko – brytyjska konwencja, zakresem swym nie obejmuje terytorium Wyspy Man.
Wobec powyższego stwierdzić należy, że umorzeniu, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie abolicyjnej nie będą podlegały dochody uzyskane na Wyspie Man.
Zgodnie jednak z polsko – belgijską konwencją w sprawie unikania podwójnego opodatkowania (art. 15 ust. 3) wynagrodzenia otrzymywane za pracę najemną, wykonywaną na pokładzie statku morskiego, statku powietrznego albo pojazdu szynowego lub drogowego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym bądź na pokładzie statku żeglugi śródlądowej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.
Zgodnie z Komentarzem do Modelowej Konwencji OECD (na podstawie którego organy podatkowe powinny dokonywać interpretacji umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania) „miejsce faktycznego zarządu” to miejsce, w którym podejmowane są kluczowe decyzje w sprawach zarządzania i w sprawach handlowych, niezbędne do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa. Miejscem faktycznego zarządu będzie zazwyczaj miejsce, w którym osoba lub grupa osób sprawujących najwyższe funkcje (np. rada dyrektorów) podejmuje oficjalnie decyzje. Komentarz przyznaje, ze nie można w tej kwestii wypracować dokładnej normy, ale w celu ustalenia miejsca faktycznego zarządu powinny być brane pod uwagę wszystkie fakty i okoliczności. Dany podmiot może mieć więcej niż jedno miejsce zarządu, lecz może mieć tylko jedno miejsce faktycznego zarządu.
Jeżeli w oparciu o powyższą interpretację da się stwierdzić, że miejscem faktycznego zarządu przedsiębiorstwa zatrudniającego podatnika jest Belgia to do opodatkowania jego wynagrodzeń należało stosować postanowienia polsko – belgijskiej konwencji a co za tym idzie dochody te będą mogły skorzystać z postanowień ustawy abolicyjnej. W takim przypadku podatnik może złożyć wnioski PIT-AZ (w terminie do 6 lutego 2009 r.) by skorzystać z umorzenia zaległości w podatku dochodowym za lata 2003 – 2006.
Gdyby jednak okazało się, że miejscem faktycznego zarządu przedsiębiorstwa jest Wyspa Man, wówczas złożenie wniosków PIT-AZ byłoby bezprzedmiotowe, a informacje zawarte w tych wnioskach organ podatkowy mógłby wykorzystać w ewentualnym postępowaniu podatkowym w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego za wskazane lata.
Marynarze zatrudnieni przez europejskich armatorów często pływają pod „egzotycznymi” banderami takich krajów jak Bahamy, Seszele, Wyspy Marshalla co wynika oczywiście z atrakcyjnych warunków opodatkowania w tych krajach. Pływanie pod banderą „raju podatkowego” nie oznacza jednak, iż miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa znajduje się w tym kraju, a co za tym idzie, że podatnik zatrudniony w tej firmie nie będzie mógł skorzystać z rozwiązań ustawy abolicyjnej.
Lista „rajów podatkowych”, z których uzyskiwanie dochodów wyłącza podatników z możliwości skorzystania z abolicji:
1) Księstwo Andory;
2) Anguilla – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;
3) Antigua i Barbuda;
4) Aruba – Terytorium Królestwa Niderlandów;
5) Wspólnota Bahamów;
6) Królestwo Bahrajnu;
7) Barbados;
8) Belize;
9) Bermudy – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;
10) Brytyjskie Wyspy Dziewicze – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;
11) Wyspy Cooka – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią;
12) Wspólnota Dominiki;
13) Gibraltar – Terytorium Zamorskie Korony Brytyjskiej;
14) Grenada;
15) Guernsey/Sark/Alderney – Terytoria Zależne Korony Brytyjskiej;
16) Hongkong – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej;
17) Jersey – Terytorium Zależne Korony Brytyjskiej;
18) Kajmany – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;
19) Republika Liberii;
20) Księstwo Liechtensteinu;
21) Makau – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej;
22) Republika Malediwów;
23) Wyspa Man – Terytorium Zależne Korony Brytyjskiej;
24) Republika Wysp Marshalla;
25) Republika Mauritiusu;
26) Księstwo Monako;
27) Montserrat – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;
28) Republika Nauru;
29) Antyle Niderlandzkie – Terytorium Królestwa Niderlandów;
30) Niue – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią;
31) Republika Panamy;
32) Niezależne Państwo Samoa;
33) Republika Seszeli;
34) Federacja Sant Christopher i Nevis;
35) Saint Lucia;
36) Saint Vincent i Grenadyny;
37) Królestwo Tonga;
38) Turks i Caicos – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;
39) Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych – Terytorium Nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych;
40) Republika Vanuatu.
Dodaj komentarz