W rozliczeniu za rok 2010 wspólne zeznanie roczne małżonków będzie mogło być podpisane tylko przez jednego z nich. Zmiana ta z pewnością ułatwi życie wielu podatnikom, którzy z powodu nieuwagi zapominali o podpisie współmałżonka przez co wzywani byli przez urzędy skarbowe do uzupełnienia podpisu (niekiedy taka nieuwaga mogła kosztować utratę możliwości wspólnego rozliczenia – jeżeli uzupełnienie podpisu miałoby nastąpić po 30 kwietnia).
Zgodnie z ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 226 poz. 1478) modyfikacji ulegają zasady łącznego opodatkowania dochodów małżonków. Mianowicie, wniosek o łączne opodatkowanie małżeńskich dochodów będzie mógł być wyrażony wyłącznie przez jednego z małżonków. Stosowną regulację przewiduje nowo dodawany ust. 2a w art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego „Wniosek, o którym mowa w ust. 2, może być wyrażony przez jednego z małżonków. Wyrażenie wniosku przez jednego z małżonków traktuje się na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.”. Omawiany przepis wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2011 r. i ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2010 r.
W związku z tą zmianą zmianie uległy formularze PIT-37 i PIT-36. Zmiana ta polega na zmianie treści oświadczenia podatnika – w dotychczasowej treści: „Oświadczam, że są mi znane przepisy Kodeksu karnego skarbowego o odpowiedzialności za podanie danych niezgodnych z rzeczywistością.” zlikwidowano kropkę i dopisano wyrazy: „oraz oświadczam pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że spełniony jest warunek przewidziany w art. 6 ust. 2a ustawy.”.
Oczywiście aby skorzystać ze wspólnego rozliczenia małżonków spełniać muszą oni następujące warunki:
1) podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu,
2) pomiędzy małżonkami musi istnieć przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa,
3) małżonkowie muszą pozostawać w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy,
4) we wspólnym zeznaniu rocznym złożą wniosek o opodatkowanie łączne (złożenie wniosku polega na zakreśleniu odpowiednich pól w formularzu i złożeniu podpisów)
5) niepodleganie żadnego z małżonków przepisom art. 30 c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym z wyjątkiem sytuacji, w której jedynymi przychodami opodatkowanymi w sposób zryczałtowany są przychody z tytułu umowy najmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze
Nieograniczony obowiązek podatkowy posiadają osoby, które mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Osoby takie podlegają w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów (bez względu na miejsce położenia ich źródła).
Wspólność majątkowa małżonków uregulowana jest w przepisach Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
Z punktu widzenia możliwości wspólnego opodatkowania małżonków istotne jest by wspólność małżeńska trwała cały rok podatkowy. Dla osób fizycznych rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy.
Przykład
Zawarłam związek małżeński w dniu 1 stycznia 2010 r. Czy będę mogła rozliczyć się wspólnie z mężem?
Literalna interpretacja przepisu mówiącego o pozostawaniu w związku małżeńskim przez cały rok prowadzi do wniosku, że zawarcie związku małżeńskiego 1 stycznia uniemożliwia korzystanie z możliwości wspólnego rozliczenia małżonków. Wynika to z faktu, że rok kalendarzowy trwa od godziny 00:00 1 stycznia do godziny 24:00 31 grudnia
Wniosek o opodatkowanie łączne
Preferencyjne rozliczenie małżonków nie powstaje z mocy prawa, małżonkowie muszą o nie wystąpić we wniosku. Równoznacznym ze złożeniem wniosku jest zaznaczenie odpowiedniego kwadratu w zeznaniu rocznym (PIT-37 lub PIT-36) oraz złożenie podpisów przez oboje małżonków w zeznaniu lub jednego z nich.
Od 1 stycznia 2003 r. wprowadzono do ustawy zapis zgodnie z którym nie ma możliwości wspólnego opodatkowania dochodów, w przypadku podatników składających wniosek po terminie do złożenia zeznania rocznego, czyli po 30 kwietnia. Termin ten nie podlega przywróceniu. W efekcie podatnicy, którzy w zeznaniach pierwotnych rozliczyli się oddzielnie i chcieliby w korekcie zeznania skorzystać ze wspólnego opodatkowania nie będą mogli tego zrobić jeżeli minął już 30 kwietnia.
Wspólne opodatkowanie małżonków możliwe jest w sytuacji gdy żaden z małżonków nie podlegał w roku podatkowym przepisom ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, podatku tonażowym oraz nie podlegał opodatkowaniu liniowym podatkiem od dochodów z działalności gospodarczej. Nie wyłacza możliwości wspólnego rozliczenia sytuacja gdy małżonek (lub oboje) osiąga dochody (przychody) z umowy najmu, dzierżawy lub umów o podobnym charakterze, które opodatkowane są zryczałtowanym podatkiem dochodowym.
Sytuacja, w której jeden z małżonków nie uzyskał żadnych dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych albo osiągnął dochody w wysokości niepowodującej obowiązku uiszczenia podatku, nie stanowi przeszkody do wspólnego rozliczenia.
Od 1 stycznia 2009 r. przepisy podatkowe przewidują również możliwość wspólnego rozliczenia osób, które mają miejsce zamieszkania za granicą.
Dotyczy to:
1) małżonków, którzy mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
2) małżonków, z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej a drugi ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej
– jeżeli osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Za całkowite przychody uważa się przychody osiągnięte ze źródeł określonych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych, bez względu na miejsce położenia tych źródeł przychodów.
Należy również pamiętać, iż wspólne rozliczenie osób niemających miejsca zamieszkania na terytorium RP stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnicy korzystający ze wspólnego rozliczenia będą obowiązani udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym, przedstawiając zaświadczenie wydane przez właściwy organ podatkowy państwa, w którym podatnicy ci mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych. Mogą przedstawić również inny dokument potwierdzający wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.
Wyliczenie podatku przy wspólnym rozliczeniu
Podstawą opodatkowania przy wspólnym opodatkowaniu jest łączna suma dochodów (ustalonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a ustawy), po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków:
• składek na ubezpieczenia społeczne,
• dokonanych w roku podatkowym zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu,
• wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne,
• wydatków ponoszonych przez podatnika z tytułu użytkowania sieci Internet w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł,
• darowizn odliczanych od dochodu
Podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany (np. od wygranych w grach liczbowych, dywidend, odsetek od lokat bankowych, itp.). Powyższa zasada obliczania podatku ma zastosowanie również w sytuacji, gdy jeden z małżonków w roku podatkowym nie uzyskał przychodów ze źródeł, z których dochód jest opodatkowany zgodnie z art. 27 ustawy, lub osiągnął dochody w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku.
Przykład
Pani Anna uzyskała dochód z pracy w 2010 roku w wysokości 60 000 zł. Jej mąż Jan nie uzyskał dochodu. Gdyby rozliczali się osobno, pani Anna zapłaciłaby podatek obliczony według tabeli podatkowej w wysokości 10244 zł (w przykładzie pomijamy odliczenia i ulgi).
Mogą jednak rozliczyć się wspólnie. W tym przypadku podatek zostanie ustalony w następujący sposób:
a) kwota dochodu zostanie podzielona przez dwa,
b) dla kwoty będącej wynikiem dzielenia (30 000) zostanie obliczony podatek (4844 zł),
c) tak obliczony podatek zostanie pomnożony przez dwa – co w rezultacie będzie oznaczać konieczność zapłaty podatku w łącznej wysokości 9688 zł.
Jak z przykładu wynika, łączne rozliczenie przyniosło ponad 556 zł oszczędności.
Oszczędności pojawią się również w przypadku, gdy oboje małżonkowie osiągnęli dochody, a różnica pomiędzy tymi dochodami jest spora (i opodatkowane są one w różnych przedziałach skali podatkowej lub podatek dochodowy od dochodów jednego z małżonków jest mniejszy od kwoty pomniejszającej podatek).
Można przyjąć założenie, że wspólne opodatkowanie małżonków zawsze jest korzystne lub przynajmniej nie jest niekorzystne. Wyjątkiem może być sytuacja gdy jeden (lub oboje) małżonek uzyskiwał dochody z zagranicy.
Śmierć małżonka w trakcie roku podatkowego
Wniosek o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa, może być także złożony przez podatnika, który:
1) zawarł związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego,
2) pozostawał w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a jego małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego.
Aby skorzystać z możliwości łącznego opodatkowania, trzeba oczywiście spełniać – opisane wcześniej – warunki umożliwiające skorzystanie ze wspólnego rozliczenia.
Dodaj komentarz