Zarabianie na różnicach kursów walut na rynku FOREX staje się coraz bardziej popularne w naszym kraju. Świadczy o tym liczba platform (polskich i zagranicznych) oferujących prowadzenie rachunku, wiele stron internetowych poświęconych FOREX, poradników, for internetowych i wielu inwestorów, którzy próbują swoich sił na FOREX.
Dla osób zachęconych reklamami obiecującymi wielkie zyski z transakcji na rynku FOREX być może najlepszą poradą optymalizacyjną okażą się dane statystyczne: ponad 90% inwestorów traci zainwestowane pieniądze w ciągu kilku tygodni a odsetek inwestorów, którzy mogą powiedzieć, że osiągają z tej formy inwestowania duże zyski wynosi 2%.
Moglibyśmy więc poprzestać na stwierdzeniu, że dla 90% inwestorów porady dotyczące optymalizacji opodatkowania zysków foreksowych będą niepotrzebne, nie będą oni bowiem zobowiązani do zapłaty jakiegokolwiek podatku.
Podatnicy, którzy mimo wszystko uzyskują dochody z inwestowania w walutę (konkretnie w pary walut) muszą pamiętać o podatkach. Okazuje się jednak, że kwestia zapłacenia podatku od zysków forexowych nie jest wcale taka prosta. Na wielu forach internetowych można znaleźć mnóstwo wątków na ten temat, informacje pojawiające się na nich w wielu przypadkach są zwyczajnie nieprawdziwe, wątpliwości mają także eksperci podatkowi i urzędnicy skarbowi.
Na czym się zarabia?
Nie wdając się w szczegóły forexowego inwestowania i zarabiania należy zauważyć, że mamy tutaj do czynienia z dość specyficznym rodzajem transakcji kupna i sprzedaży waluty. Specyfika tej transakcji polega na tym, ze nie nabywamy fizycznie waluty, dokonujemy jedynie spekulacji na jej kursie. W efekcie pojawiający się dochód również jest specyficznym rodzajem dochodu – jest to mianowicie dochód z kapitałów pieniężnych. W marcu 2005 r. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (KPWiG) dokonała interpretacji przepisów nowelizujących Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i uznała transakcje dokonywane przez inwestorów na rynku Forex za transakcje na instrumentach pochodnych i wobec tego podlegające podatkowi tak, jak od dochodów z kapitału. Potwierdzają to również przepisy podatkowe.
PIT-38
Dochody z rynku FOREX wykazujemy, podobnie jak zyski z giełdy, w zeznaniu PIT-38. Prawidłowe wypełnienie zeznania i zapłata należnego podatku jest proste w przypadku prowadzenia transakcji przez polskiego brokera. Ma on bowiem obowiązek sporządzenia dla podatnika (czyli inwestora) formularza PIT-8C, w którym wykazuje przychody i koszty za dany rok podatkowy. Przychód i koszty z PIT-8C wpisujemy do odpowiednich rubryk w zeznaniu PIT-38 – dodatnia różnica jest dochodem, od którego liczymy podatek w wysokości 19%.
Sprawa jednak się komplikuje gdy inwestujemy za pośrednictwem zagranicznego brokera (korzystając z zagranicznych serwisów forexowych). Zagraniczny broker nie ma oczywiście obowiązku sporządzania informacji podatkowych, zgodnych z polskimi przepisami.
Inwestorzy korzystający z zagranicznych brokerów muszą więc samodzielnie ustalić wysokość przychodu oraz kosztów. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Przychód – koszty = dochód
Jeżeli nie posiadamy informacji PIT-8C to wysokość przychodu oraz kosztów musimy ustalić sami.
Zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 3 updof dochodem z transakcji forexowych jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a.
Kwestia momentu powstania przychodu podatkowego w przypadku pochodnych instrumentów finansowych uregulowana została w art. 17 ust. 1b powołanej ustawy. Zgodnie z tym przepisem przychód z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających powstaje w momencie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych.
Trudno jednak znaleźć w interpretacjach organów podatkowych wyjaśnienie kiedy w przypadku transakcji forexowych następuje „realizacja praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych”. Biorąc pod uwagę specyfikę tych transakcji logicznym wydaje się, że przychód powstaje w momencie zamknięcia pozycji.
Przykład
Inwestor w dniu 10 marca o godzinie 01:15 otworzył pozycję krótką na 1 lot EUR/USD (sprzedał parę walutową) po kursie 1,1713. Pozycję zamknął tego samego dnia o godz. 13.15 po kursie 1,1559. Oznacza to przychód w wysokości 154 dolarów.
Większy problem stanowi ustalenie co jest kosztem. Logicznym wnioskiem wypływającym z przepisów dotyczących kosztów jest, że zamknięta pozycja, która przyniosła stratę powinna zostać uznana za koszt.
Do kosztów uzyskania przychodów wnioskodawca będzie mógł zaliczyć również opłaty związane z dokonywanymi operacjami na koncie Forexowym (wpłatami i wypłatami). Kosztem takim może być na przykład koszt rachunku walutowego prowadzonego wyłącznie w celu obsługi konta FOREX lub opłaty za przelewy bankowe związane z płatnościami forexowymi.
Jak przeliczać waluty
Przychody i koszty należy oczywiście przeliczyć na złotówki. Zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody m.in. z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających, uzyskane w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.
W analogiczny sposób należy dokonać przeliczenia kosztów uzyskania przychodów.
Oznacza to, że dla celów wyliczenia podatku należy każdą zamkniętą pozycję (przychód lub koszt) przeliczać na złote stosując kurs NBP z poprzedniego dnia roboczego. Dla aktywnych inwestorów FOREX, którzy nierzadko dokonują zamknięcia kilku czy kilkunastu pozycji każdego dnia oznacza to sporo pracy.
Należy też pamiętać, że dla celów kontrolnych należy posiadać dokument na podstawie którego dokonano ustalenia przychodów i kosztów. Dowodem dokumentującym przychody i koszty uzyskiwane na rynku FOREX może być np. elektroniczny zapis historii rachunku walutowego, o ile zawiera dane identyfikujące podatnika oraz dane pozwalające na określenie wysokości przychodu i kosztów jego uzyskania.
Dochody zagraniczne: załącznik PIT/ZG
Inwestorzy Forexowi korzystający z usług zagranicznych brokerów często zapominają o tym, że uzyskany w ten sposób dochód pochodzi z kraju, w którym ma siedzibę firma, z której usług się korzysta. Jest to w związku z tym dochód do którego opodatkowania może sobie rościć prawo zarówno Polska (z uwagi, że osoba uzyskująca taki dochód ma miejsce zamieszkania w Polsce) oraz kraj, w którym ma siedzibę broker. W większości umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, które zawarła Polska dochód z rynku FOREX podlega opodatkowaniu tylko w kraju, w którym podatnik ma miejsce zamieszkania (czyli w Polsce). Niektóre umowy zawierają jednak pewne zastrzeżenia lub wyjątki, np. jeszcze obowiązująca umowa z USA przewiduje możliwość opodatkowania tych dochodów w USA jeżeli podatnik w danym roku spędził ponad 183 dni w Stanach Zjednoczonych, umowa z Wielką Brytanią daje możliwość opodatkowania tych zysków w Wielkiej Brytanii jeżeli podatnik mieszkający obecnie w Polsce, w ciągu ostatnich 6 lat miał miejsce zamieszkania w Wielkiej Brytanii. Jeżeli umowa przewiduje opodatkowanie tego dochodu tylko w Polsce to nie będziemy mieli problemu z unikaniem podwójnego opodatkowania.
Może się jednak zdarzyć i tak, że dochody będą uzyskiwane z kraju, z którym Polska nie podpisała umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (np. z Malty, Bahama, krajów będących tak zwanymi „rajami podatkowymi”). Jeżeli przepisy podatkowe takiego kraju (lub terytorium) przewidują opodatkowanie takiego dochodu wówczas będziemy mieli do czynienia z podwójnym opodatkowaniem (ponieważ polskie przepisy podatkowe również przewidują opodatkowanie tego dochodu). W takim przypadku podwójnego opodatkowania, zgodnie z art. 30a ust. 9 i 10 updof, unika się w taki sposób, że od należnego podatku (19%) odlicza się podatek zapłacony za granicą – w efekcie do zapłaty w Polsce pozostanie różnica pomiędzy polskim podatkiem a podatkiem zapłaconym za granicą.
Bez względu na to czy za granicą był płacony podatek czy też nie, podatnik który uzyskiwał dochody za pośrednictwem zagranicznego brokera do zeznania PIT-38 powinien dołączyć załącznik PIT/ZG – przeznaczony dla osób uzyskujących dochody z zagranicy.
Strata
Mimo najlepszych chęci większość inwestorów ponosi stratę na rynku FOREX. Poniesienie straty nie zwalnia podatnika z obowiązku złożenia zeznania PIT-38.
Oczywiście, tak jak wspominaliśmy wcześniej strata z danego roku może zostać wykorzystana do pomniejszenia należnego podatku w latach następnych.
Dodaj komentarz