Przedsiębiorca a VAT

Oprócz obowiązków związanych z wyborem formy i płaceniem podatku dochodowego przedsiębiorca musi pamiętać o drugim z podatków: VAT. Najczęściej nie uda się uniknąć obowiązków związanych z tym podatkiem.

Podatek VAT, zwany w polskich przepisach podatkiem od towarów i usług (PTU) jest podatkiem, który płaci każdy z nas dokonując zakupów. Jest to więc najpowszechniejszy z podatków, przynoszący państwu najwięcej dochodów.

Ogólną zasadą podatku VAT jest doliczenie go do ceny towaru w ten sposób, że podatek podatek obciąża ostatecznego nabywcę a pośrednicy w obrocie mają możliwość jego odliczania. Przedsiębiorca będący podatnikiem podatku VAT dolicza go do ceny sprzedawanych towarów i usług. Jest to tak zwany podatek należny, który co do zasady powinien zostać wpłacony do Urzędu Skarbowego. Przedsiębiorca ma prawo pomniejszyć podatek należny o podatek naliczony, czyli podatek VAT, który sam musiał zapłacić kupując towary i usługi wykorzystywane w towarach i usługach, które sam sprzedaje. Tym samym podatek VAT z założenia jest podatkiem neutralnym dla przedsiębiorcy, bo opłaca go ostateczny nabywca a sprzedawca ma obowiązek jedynie odprowadzić do urzędu podatek, który zapłacił konsument kupujący od niego usługi i towary.

Kto musi być podatnikiem VAT?

Zgodnie z przepisami podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Oczywiście od tej zasady istnieją wyjątki: niektóre rodzaje działalności lub podatników nie podlegają temu podatkowi, istnieje też szereg zwolnień.Przedsiębiorca, u którego przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy w roku podatkowym 50.000 zł może wybrać zwolnienie od podatku VAT i tym samym nie będą ciążyły na nim obowiązki podatkowe związane z tym podatkiem. Jeżeli przedsiębiorca rozpoczyna działalność w trakcie roku, limit 50000 zł ustala się w proporcji dni do końca roku. Przykładowo, przedsiębiorca który rozpoczyna działalność 1 kwietnia 2008 r. może zostać zwolniony z VAT jeżeli wartość jego sprzedaży w 2008 r. nie przekroczy:
50.000 x 275 (liczba dni do końca roku)—————————————————— = 37.568,31 zł366
Ze zwolnienia tego nie mogą skorzystać przedsiębiorcy prowadzący działalność polegającą na sprzedaży materiałów szlachetnych, towarów objętych akcyzą, nowych środków transportu, terenów budowlanych oraz niemający siedziby lub miejsca zamieszkania w Polsce a także świadczący usługi prawne, doradcze i jubilerskie. Przedsiębiorcy prowadzący taką działalność mają obowiązek zarejestrowania się jako podatnicy VAT czynni wraz z rozpoczęciem działalności.
Załącznik do ustawy o podatku od towarów i usług wymienia usługi oraz dostawę towarów, które są zwolnione z podatku (są to między innymi usługi zakwaterowania uczniów i studentów, pośrednictwo finansowe, usługi edukacyjne, usługi artystów i twórców oraz dostawa towarów używanych). Podatnik wykonujący działalność wyłącznie w zakresie zwolnionym z podatku również nie będzie podlegał obowiązkom VAT-owskim.
Rejestracja podatnika VATPodatnicy, którzy nie mogą lub nie chcą skorzystać ze zwolnienia będą musieli zarejestrować się przed dniem dokonania pierwszej czynności opodatkowanej (np. sprzedaży towaru) jako „podatnik VAT czynny” w urzędzie skarbowym, składając w tym celu formularz VAT-R. Po zaprzestaniu działalności należy złożyć formularz VAT-Z.
Podatnik VAT ma obowiązek wystawiania faktur VAT, które w szczególności powinny stwierdzać dokonanie sprzedaży, datę sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Nie ma obowiązku wystawiania faktur VAT dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej – jednakże na żądanie tych osób podatnicy zobowiązani są do ich wystawienia.
Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny jest obowiązany umieszczać nr NIP na fakturach i w ofertach.
Ewidencje i deklaracje VATKażdy podatnik obowiązany jest prowadzić ewidencję na potrzeby rozliczenia VAT i sporządzania stosownych deklaracji lub informacji. Podatnicy VAT prowadzą ewidencję, która zawiera:

• kwoty podatku naliczonego związanego z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego,

• dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania,

• wysokość podatku należnego,

• kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego,

• kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu,

• inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej,

Na podstawie powyższych wymagań najczęściej prowadzone są cząstkowe ewidencje VAT:

• ewidencja dostaw towarów i świadczenia usług oraz podatku należnego VAT w obrocie krajowym,

• ewidencja VAT naliczonego z tytułu nabycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

• ewidencja VAT naliczonego z tytułu nabycia pozostałych towarów i usług.

   Podatnicy VAT czynni mają obowiązek składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu (VAT-7). Niektórzy podatnicy mogą składać deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale (VAT-7K). Deklaracje kwartalne mają obowiązek składać podatnicy, którzy wybrali kasową formę rozliczeń, natomiast mali podatnicy nie rozliczający się kasowo mogą wybrać miesięczny lub kwartalny sposób rozliczania.Podatnicy świadczący usługi taksówek, którzy wybrali opodatkowanie w formie ryczałtu składają co miesiąc uproszczone deklaracje VAT-12.