Zaświadczenie A1

Zaświadczenie A1

Pracownik lub przedsiębiorca, który wykonuje pracę lub działalność w innym kraju Unii Europejskiej a chciałby podlegać ubezpieczeniom w Polsce musi uzyskać z oddziału ZUS poświadczone zaświadczenie A1. Zgodnie z zasadą koordynacji ubezpieczeń w UE osoby podlegają ubezpieczeniom w tym kraju, w którym pracują (lub wykonują działalność). Możliwość podlegania ubezpieczeniom w kraju zamieszkania w sytuacji wykonywania działalności za granicą jest wyjątkiem od reguły stąd żeby takie rozwiązanie było możliwe do zastosowania musi zostać spełnionych szereg warunków zarówno po stronie pracownika jak pracodawcy.

W dzisiejszym artykule przedstawię Państwu jakie warunki należy spełnić by uzyskać zaświadczenie A1.

FORMULARZ  A1

Zgodnie z art. 12 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004:

„Osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w Państwie Członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego Państwa Członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić inną osobę.”

Tak więc aby przed wydaniem zaświadczenia A1 ZUS bada czy zostały spełnione dwa podstawowe warunki:

1. Czy pracodawca prowadzi znaczną część działalności w Polsce

2. Czy pracownik wyjeżdża na okres krótszy niż 24 miesiące i nie wyjeżdża w celu zastąpienia innego pracownika.

Zgodnie z brzmieniem art. 19 ust. 2 rozporządzenia 987/2009 – na wniosek zainteresowanego lub pracodawcy instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie zgodnie z przepisami tytułu II rozporządzenia podstawowego, poświadcza, że to ustawodawstwo ma zastosowanie, oraz w stosownych przypadkach wskazuje, jak długo i na jakich warunkach ma ono zastosowanie.

W tym celu stosowane jest „zaświadczenie o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej A1″.

Zaświadczenie A1 zastępuje dotychczasowy formularz E 101.

Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym 987/2009 (art. 14 ust. 1) ubezpieczeniom w państwie zamieszkania może podlegać także pracownik, który został zatrudniony w celu wykonywania pracy za granicą, pod warunkiem, że bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia podlegał ubezpieczeniom w państwie zamieszkania.

Szczegółowa interpretacja postanowień rozporządzeń 883/2004 oraz 987/2009 zawarta została w nowych decyzjach i zaleceniach Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego. Dla pracodawców i delegowanych pracowników największe znaczenie ma Decyzja Nr A2 z dnia 12 czerwca 2009 r. dotycząca wykładni art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie ustawodawstwa mającego zastosowanie do pracowników delegowanych i osób wykonujących pracę na własny rachunek, tymczasowo pracujących poza państwem właściwym. Warto zwrócić uwagę, że decyzja ta nie jest źródłem prawa, ma jedynie na celu wyjaśnienie w jaki sposób organy państw członkowskich powinny interpretować wskazany przepis.

Zgodnie z Decyzją pracę uważa się za wykonywaną na rzecz pracodawcy państwa wysyłającego, jeżeli ustalono, że praca ta jest wykonywana dla tego pracodawcy oraz że wciąż istnieje bezpośredni związek między pracownikiem a pracodawcą, który go oddelegował.

W celu ustalenia, czy taki bezpośredni związek wciąż istnieje, a zatem dla przyjęcia, że pracownik nadal podlega zwierzchnictwu pracodawcy, który go oddelegował, należy uwzględnić szereg elementów, w tym odpowiedzialność za rekrutację, umowę o pracę, wynagrodzenie (niezależnie od ewentualnych umów między pracodawcą w państwie wysyłającym a przedsiębiorstwem w państwie zatrudnienia, dotyczących wynagradzania pracowników) i zwalniania oraz prawo do określania charakteru pracy.

Dla celów stosowania art. 14 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 987/2009, tytułem wskazówki, wymóg, do którego odnoszą się słowa „bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia”, można uważać za spełniony, jeśli dana osoba podlega przez co najmniej miesiąc ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym pracodawca ma swoją siedzibę. Krótsze okresy wymagać będą indywidualnej oceny w konkretnych przypadkach, z uwzględnieniem wszelkich innych występujących czynników.

W celu ustalenia czy pracodawca zazwyczaj prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę, instytucja właściwa w tym państwie zobowiązana jest zbadać wszystkie kryteria charakteryzujące działalność prowadzoną przez tego pracodawcę, w tym:

        miejsce, w którym przedsiębiorstwo ma swą zarejestrowaną siedzibę i administrację,

        liczebność personelu administracyjnego pracującego w państwie członkowskim, w którym pracodawca ma siedzibę, oraz w drugim państwie członkowskim,

        miejsce, w którym rekrutowani są pracownicy delegowani,

        miejsce, w którym zawierana jest większość umów z klientami,

        prawo mające zastosowanie do umów zawartych przez przedsiębiorstwo z jednej strony z pracownikami i z drugiej strony z klientami,

        obroty w odpowiednio typowym okresie w każdym z państw członkowskich, których rzecz dotyczy,

        liczbę umów wykonanych w państwie wysyłającym.

Wykaz ten nie jest wyczerpujący, ponieważ kryteria powinny być dostosowane do każdego konkretnego przypadku i powinny uwzględniać charakter działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo w państwie, w którym ma ono siedzibę.

Po zakończeniu przez pracownika okresu delegowania nie można potwierdzić nowego okresu delegowania, dotyczącego tego samego pracownika, tych samych przedsiębiorstw i tego samego państwa członkowskiego, przed upływem co najmniej dwóch miesięcy od daty zakończenia poprzedniego okresu delegowania. W szczególnych okolicznościach dopuszcza się jednak odstępstwo od tej zasady.

Przepisy dotyczące pozostawania pracowników delegowanych w dotychczasowym systemie ubezpieczeń nie mają zastosowania lub przestają mieć zastosowanie, w szczególności:

a) gdy przedsiębiorstwo, do którego pracownik został oddelegowany, pozostawia go do dyspozycji innego przedsiębiorstwa w państwie członkowskim, w którym się znajduje;

b) gdy pracownik delegowany do danego państwa członkowskiego zostaje pozostawiony do dyspozycji przedsiębiorstwa znajdującego się w innym państwie członkowskim;

c) gdy pracownik jest rekrutowany w danym państwie członkowskim w celu wysłania go przez przedsiębiorstwo znajdujące się w drugim państwie członkowskim do przedsiębiorstwa w trzecim państwie członkowskim.

„Samodelegowanie” przedsiębiorcy

Zgodnie z art. 12 ust. 2 rozporządzenia 883/2004 osoba, która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek w Państwie Członkowskim, a która udaje się, by wykonywać podobną działalność w innym Państwie Członkowskim, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy.

Rozporządzenie wykonawcze 987/2009 precyzuje zasady podlegania ubezpieczeniom w dotychczasowym państwie przedsiębiorców, którzy przejściowo zamierzają wykonywać działalność w drugim państwie.

Zgodnie z art. 14 ust. 4 rozporządzenia wykonawczego określenie „która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek” odnosi się do osoby, która zwykle prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę. W szczególności osoba taka musi już prowadzić działalność od pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z przepisów tego artykułu, oraz, w każdym okresie prowadzenia tymczasowej działalności w innym państwie członkowskim, musi nadal spełniać w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę, wymogi konieczne do prowadzenia działalności pozwalające na jej ponowne podjęcie po powrocie.

Do celów stosowania art. 12 ust. 2 rozporządzenia podstawowego kryterium stosowanym do określenia, czy działalność, którą osoba pracująca na własny rachunek wyjeżdża prowadzić do innego państwa członkowskiego, jest „podobna” do normalnie prowadzonej działalności na własny rachunek, jest rzeczywisty charakter działalności, a nie zakwalifikowanie jej przez to inne państwo członkowskie jako praca najemna lub praca na własny rachunek.

Powyższe przepisy dopuszczają więc, że przedsiębiorca, który ma zarejestrowaną działalność w Polsce może wykonywać tę działalność w innym państwie UE i przez okres 24 miesięcy może podlegać ubezpieczeniom w Polsce. Należy przy tym spełnić dwa warunki podstawowe:

– przedsiębiorca musi prowadzić znaczną część działalności na terytorium Polski. W szczególności osoba taka musi już prowadzić działalność od pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z przepisów tego artykułu, oraz, w każdym okresie prowadzenia tymczasowej działalności w innym państwie członkowskim, musi nadal spełniać warunki konieczne do podjęcia działalności w Polsce po powrocie z drugiego państwa.

– w drugim państwie musi być wykonywana działalność „podobna” do działalności wykonywanej w Polsce.

Przepisy powyższe są dość mało precyzyjne, w praktyce pozostawiają sporo miejsca do interpretacji. Szczegółowa interpretacja postanowień rozporządzeń 883/2004 oraz 987/2009 zawarta została w nowych decyzjach i zaleceniach Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego. Wykładnia art. 12 rozporządzenia podstawowego zawarta jest w Decyzji Nr A2 z 12 czerwca 2009 r. Zgodnie z decyzją spełnienie wymogów w państwie członkowskim, w którym dana osoba ma siedzibę w zakresie prowadzenia „znacznej części działalności”, ocenia się na podstawie kryteriów takich, jak:

– korzystanie z powierzchni biurowej,

– płacenie podatków,

– posiadanie legitymacji zawodowej

– posiadanie numeru identyfikacyjnego VAT

– przynależność do izb handlowych lub organizacji zawodowych.

Oczywiście nie jest wymagane spełnienie każdego z tych warunków, wymienione one zostały przykładowo jako warunki, które potwierdzać mają, że przedsiębiorca rzeczywiście prowadzi działalność w kraju siedziby. Spełnienie tego warunku w praktyce oceniane będzie indywidualnie przez inspektorat ZUS decydujący o potwierdzeniu formularza E 101 (zgodnie z nowymi przepisami formularze E 101 zastąpione zostaną formularzami A1 – w okresie przejściowym ZUS potwierdza formularze E 101).

Tytułem wskazówki, wymóg, do którego odnoszą się słowa „od pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z przepisów tego artykułu”, można uważać za spełniony, jeśli dana osoba prowadzi swą działalność przez co najmniej dwa miesiące. Krótsze okresy wymagać będą indywidualnej oceny w konkretnych przypadkach, z uwzględnieniem wszelkich innych występujących czynników.

Przedsiębiorca, który będzie starał się o wydanie formularza E 101 na podstawie art. 12 ust. 2 rozporządzenia 883/2004 powinien we wniosku potwierdzić, że od co najmniej dwóch miesięcy prowadzi działalność w Polsce (wymagane może być przedstawienie faktur wystawionych dla klientów w Polsce), jest zarejestrowanym podatnikiem VAT, płaci podatki. Wymagane może być również okazanie kontraktu, na podstawie którego prowadzona będzie działalność w drugim państwie żeby poświadczyć, że będzie tam wykonywana działalność „podobna” do wykonywanej w Polsce. Wymagane jest również by w okresie prowadzenia działalności za granicą w Polsce była utrzymywana infrastruktura potrzebna do prowadzenia tej działalności po powrocie do Polski. W szczególności chodzi o to by cały czas utrzymywane było prawo do korzystania z lokalu, który został wskazany jako siedziba firmy czy miejsce prowadzenia działalności.

Decyzja A2 nie wspomina o tym, że pojęcie „znacznej części działalności” prowadzonej w Polsce oznacza konieczność jej udokumentowania wielkością przychodów uzyskiwanych w Polsce. Wystarczające wobec tego jest udokumentowanie, że działalność prowadzona jest w Polsce co najmniej od dwóch miesięcy i że rzeczywiście tutaj jest prowadzona (posiadanie niezbędnej infrastruktury, spełnienie wymogów formalnych, osiąganie przychodów). Zasadą wynikającą z przepisu art. 12 ust. 2 rozporządzenia 883/2004 jest to, że dotyczy on osób, które „przejściowo” zamierzają prowadzić działalność w drugim państwie. Oznaczać to może, że po upływie 24 miesięcy przedsiębiorca może mieć problem z uzyskaniem kolejnego formularza (nawet jeśli „odczeka” 2 miesiące prowadząc działalność w Polsce). Przepisy rozporządzeń wspólnotowych oraz decyzje administracyjne nie zawierają jednak żadnych ograniczeń w tym zakresie, stąd nie powinno być przeszkód w wielokrotnym korzystaniu z tego rozwiązania przy spełnieniu warunku co najmniej 2 miesięcznego okresu prowadzenia działalności w Polsce.

 

 

15 Comments

  • by Dariusz Posted 9 września, 2018 7:34 pm

    Jest to chore skoro pracuje się za granica i to w państwie czlonkowskim a podatki i składki zus placi się w Polsce to poco przepisy utrudniają otrzymanie a1. Firmy duże przedsiębiorcy jak i małe jedno osobowe firmy przywożą kasę do polski w polsce kasa jest wydawana i tym samym wzrost gospodarczy jest jest.A ci na górze non stop cos wymyślają jak tu się pieniędzy z polski pozbyć tam na górze sam tuman siedzi i nikt więcej Uprośćmy przepisy poco tyle artykułów paragrafów,skoro pracujemy zagranicą płaćmy tam podatki i tyle a urzędasy niech dalej myślom jak nam ukraść kasę z kieszeni.☺

    • by Mariusz Makowski Posted 17 września, 2018 6:01 pm

      Ależ A1 potwierdza jedynie które państwo jest właściwe do płacenia składek. Oczywiście ZUS chciałby, żeby osoby pracujące za granicą płaciły składki w Polsce. Problem w tym, że tego chcą również państwa, w których ta praca jest wykonywana.

  • by Wojtek Posted 14 października, 2018 10:14 pm

    Ja walczę z ZUSem od stycznia…
    Od pazdziernika 2017 pracuję w NL przez holenderską agencję pracy, a od ponad 10 lat prowadzę działalność gospodarczą w PL.
    W styczniu 2018 złożyłem do ZUSu pismo z prośbą o wykreślenie z płacenia składek z tytułu prowadzonej działalności w związku z pracą na pełny etat w innym kraju UE- wnioskowałem o wykreślenie od momentu złożenia dokumentu, a nie wstecz do momentu rozpoczęcia pracy w NL.
    Przez 7 miesięcy była cisza i założyłem, że jeśli nie odpowiedzieli to przyjęli to do wiadomości- nic bardziej mylnego, na przełomie lipca i sierpnia dostałem nakaz płatniczy za składki od stycznia do lipca, więc odpisałem, że złożyłem wniosek i nie było odpowiedzi, na co dostałem informacje, że dokumentacja była niekompletna- czy przypadkiem nie powinni mnie poinformować listem poleconym o konieczności uzupełnienia złożonych papierów?

  • by Wojtek Posted 14 października, 2018 10:15 pm

    Uzupełniłem dokumentację i znów czekałem dwa miesiące po czym dostałem odpowiedź że z uzyskanych przez ZUS informacji wynika, że pracę w NL rozpocząłem już w czerwcu 2017 i mam wyjaśnić w jaki sposób godziłem pracę w NL z etatem jaki w tym czasie miałem w Polsce (3 miesiące od maja do sierpnia 2017 na okresie próbnym) oraz z umową zlecenie w ułamkowym wymiarze czasu.
    Wyjaśniłem że chyba się pomylili i kolejny raz poinformowałem, że prace w NL rozpocząłem w październiku, a wykreślenia z płacenia składek chcę by dokonano od stycznia 2018…

  • by Wojtek Posted 14 października, 2018 10:16 pm

    Czekam na kolejną odpowiedź, będzie już kilka tygodni bo nie ukrywam, że na wszelkie listy z pytaniami odpowiadam wręcz natychmiastowo bo zależy mi na zamknięciu tej sprawy, jednakże druga strona chyba gra na zwłokę…
    Myślałem, że płacąc podatki w PL od prowadzonej działalności w PL to wystarczy instytucji państwa polskiego, ale jak widać głód jest większy… w przypadku płacenia comiesiecznych składek ZUSowskich prowadzenie działalności w PL jest dla mnie kompletnie nieopłacalne bo zysk z jej prowadzenia jest zdecydowanie mniejszy od sumy składek na ZUS za ten okres.

  • by Wojtek Posted 14 października, 2018 10:17 pm

    Tym samym instytucja państwa sama sobie strzela w kolano gdyż aktualnie czekam tylko na ich odpowiedź i zaraz po zamknięciu sprawy będę zawieszał lub zamykał działalność, choć kolejna rzecz jaka mnie blokuje to nadpłacone kilkadziesiąt tysięcy złotych podatku VAT- przy zamknięciu pieniądze przepadną, przy zawieszeniu musiałbym tak tkwić 5 lat (tak by uniknąć kontroli nastawionej na znalezienie jakiegokolwiek powodu by nie zwrócić nadpłaconego podatku) i potem odwiesić i wystąpić o zwrot VAT…
    Polski kraj dziwny kraj.
    Mam teraz możliwość rozpoczęcia pracy w NL na polskiej działalności gospodarczej, ale do tego potrzebuję A1, a A1 daje ZUS, jak teraz wystąpię to mogą poprzednią sprawę rozpatrzyć na moją niekorzyść i będę musiał zapłacić kilkanaście tysięcy zaległych składek.

    • by Michal Posted 13 czerwca, 2019 7:03 am

      Wojtku interesuje mnie ten temat, mam podobny probem, Odpisz jak sto sie skonczylo.

  • by Waldek Posted 12 sierpnia, 2019 4:23 pm

    Czy uzyskam na 3 rok a1 u tego samego pracowacwy w belgii 2 miesiace zrobilem wolnego od belgi i pracowalem w polsce

    • by Mariusz Makowski Posted 19 sierpnia, 2019 9:22 am

      Tutaj potrzeba byłoby więcej informacji ale można próbować uzyskać A1 na podstawie art. 13 (o ile wykonuje Pan również pracę w Polsce)

    • by Waldek Posted 1 września, 2019 10:21 am

      13 ar2 czy uzyskam a1 z tego artykulu w polsce mialem 3 zleczenia

  • by Viola Posted 30 stycznia, 2020 11:29 pm

    Nie jest dla mnie jasne: mieszkam za granica, mam dwoch pracodawcow – jeden polski, drugi lokalny. Jesli wystapie o zaswiadczenie A1, to wtedy skladki z racji ubezpieczen spolecznych rowniez ten drugi pracodawca bedzie musial placic w ZUS-ie?

    • by Mariusz Makowski Posted 9 marca, 2020 8:31 am

      Nie – zaświadczenie A1 wskazuje właściwe ustawodawstwo dla pracownika, którego to zaświadczenie dotyczy. Czyli jeden pracownik będzie podlegał ubezpieczeniom w Polsce a drugi w państwie, w którym pracuje i mieszka.

  • by Robert Posted 30 kwietnia, 2022 9:29 am

    Czy muszę zamykać A1 jeżeli zlikwidowałem działalność czy wygasa sama?

    • by Mariusz Makowski Posted 8 maja, 2022 1:19 pm

      Niewykorzystane do końca A1 powinno zostać zwrócone do ZUS

  • by Damian Posted 9 czerwca, 2022 1:07 pm

    Czy przy wystawionej A1 ( praca w Belgii) i zakończeniu działalności po 5 miesiącach(nie przedłużony kontrakt, brak kontrahentów w Pl) konieczne jest wykazanie 25 procent dochodu z Polski ?

Dodaj komentarz

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ciołka 13 lok. 207

Warszawa, mazowieckie

Telefon: +48 513 14 11 11

E-mail: makowski@doradca-podatkowy.net.pl