„Czynny żal” jest możliwością zaniechania ukarania sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego uregulowaną przepisem art. 16 i 16a kodeksu karnego skarbowego.
Prawo do „czynnego żalu” pozwala osobie, która popełniła przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe na uchylenie się od kary. Zgodnie z art. 16 kodeksu karnego skarbowego nie podlega karze sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.
Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu. Instytucja czynnego żalu wiąże się z koniecznością uiszczenia w całości wymagalnej należności publicznoprawnej uszczuplonej popełnionym czynem zabronionym. Jeżeli czyn zabroniony nie polega na uszczupleniu tej należności, a orzeczenie przepadku przedmiotów jest obowiązkowe, sprawca powinien złożyć te przedmioty, natomiast w razie niemożności ich złożenia – uiścić ich równowartość pieniężną. Zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia lub przestępstwa i skorzystanie z czynnego żalu nie ma zastosowania wobec sprawcy, który:
1) kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego,
2) wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego,
3) zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował, chyba że zawiadomienia dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku,
4) nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony.
Warto również podkreślić, że nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe osoba, która złożyła prawnie skuteczną korektę deklaracji podatkowej wraz z uzasadnieniem przyczyny korekty i w całości uiściła, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie.(art. 16a)
O przestępstwie lub wykroczeniu podatnik powinien zawiadomić organ ścigania (w kwestii uszczuplenia podatku będzie to urząd skarbowy), w którym należało rozliczyć uszczuplony podatek. Składając zawiadomienie o przestępstwie lub wykroczeniu, należy „ujawnić istotne okoliczności czynu”. W praktyce podatnik nie jest zobowiązany do podawania szczegółowej kwoty uszczuplenia. Wystarczy podać dane, na podstawie których urząd skarbowy sam będzie mógł ustalić kwotę uszczuplonego podatku. Aby można było czynny żal uznać za skuteczny, należy także – jeśli taka sytuacja miała miejsce – ujawnić osoby, które współdziałały przy popełnieniu czynu.
Przed złożeniem wniosku warto pamiętać, że złożony wniosek musi zawierać: wskazanie osoby, od której pochodzi, oraz adres (adres miejsca zamieszkania lub pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności), numer identyfikacji podatkowej podatnika (NIP), oznaczenie adresata. Zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone:
• w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego,
• po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.
Warto zwrócić uwagę, że instytucja czynnego żalu nie wymaga, aby zaległość, jaka powstała w wyniku popełnienia czynu zabronionego, została uregulowana przez samego sprawcę. W ten sposób instytucja czynnego żalu stała się dostępna dla osób, które – z jakichś względów – nie stać na wyrównanie szkody, jaką poniósł fiskus. Świadczy o tym ustawowy zapis: „w wyznaczonym terminie uiszczono” (poprzednie brzmienie regulacji: „w wyznaczonym terminie sprawca uiścił”).
Dodaj komentarz