Kto powinien się spodziewać kontroli?

O ileż mniej stresujące byłoby życie podatnika gdyby znał plany organów podatkowych w zakresie kontroli prawda? Niestety, cytując skecz Latającego Cyrku Monty Pythona: „nikt nie spodziewa się hiszpańskiej inkwizycji”. Wprawdzie organy podatkowe mają obowiązek zawiadamiania o zamiarze przeprowadzenia kontroli to i tak podatnik najczęściej kontrolą bywa zaskakiwany. Pewne ogólne informacje o planowanych działaniach urzędów skarbowych i urzędów kontroli skarbowej przynosi lektura „Krajowego Planu Dyscypliny Podatkowej na 2012 rok” gdzie zwarto „sześć obszarów ryzyka”, w których można się spodziewać nasilonych działań fiskusa. Znacznie ciekawsze są jednak informacje o niejawnych porozumieniach organów w zakresie planów kontroli.

„W ramach realizowanej Strategii Zarządzania Ryzykiem Zewnętrznym, w trosce o wysoki poziom dobrowolności i jakości wypełniania przez podatników ich obowiązków, wykonywane są zadania nałożone przez „Krajowy Plan Dyscypliny Podatkowej na 2012 rok” (KPDP). 

Zgodnie z przyjętymi założeniami, podejmowane są działania na rzecz redukcji zagrożeń występujących w zakresie niżej wymienionych 6 obszarów ryzyka zewnętrznego – uznanych za priorytetowe. W 2012 roku główne kierunki działań urzędów skarbowych w zakresie kontroli podatkowej, czynności sprawdzających i działań informacyjnych dotyczą głównie sześciu obszarów ryzyka:

Obszar nr 1: „Dokonywanie transakcji wewnątrzwspólnotowych”,

Obszar nr 2: „Wykazywanie znacznych przychodów i jednocześnie niskich dochodów lub strat z tytułu działalności gospodarczej oraz dokonywanie odliczeń strat z lat poprzednich”,

Obszar nr 3: „Wykazywanie, co do zasady, znacznych zwrotów w podatku od towarów i usług lub częstotliwych nadwyżek podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia”,

Obszar nr 4: „Podatnicy lub płatnicy podatku dochodowego niedokonujący wpłat należnego podatku bądź zaliczek na podatek za poszczególne miesiące lub kwartały”,

Obszar nr 5: „Podmioty niezgłaszające działalności gospodarczej, znikające, zaprzestające składania deklaracji lub zawieszające działalność gospodarczą”,

Obszar nr 6: „Dokonywanie transakcji gospodarczych za pośrednictwem Internetu”.

Niezwykle istotnym elementem realizacji Strategii Zarządzania Ryzykiem Zewnętrznym są działania prewencyjne. Realizowane są one m.in. poprzez kierowanie do podatników objętych Krajowym Planem Dyscypliny Podatkowej, informacji o ich obowiązkach, wynikających z przepisów prawa podatkowego.”

Wskazane obszary ryzyka powtarzają się od kilku lat. Nie znaczy to jednak, że jedynie podatnicy, których te obszary dotyczą mogą spodziewać się kontroli. Okazuje się bowiem, że dyrektorzy izb skarbowych i urzędów kontroli skarbowej zawierają tajne porozumienia, w których określają zasady kontroli na swoim terenie. Kryteria kontroli w danym województwie ustalają dyrektorzy izby skarbowej i urzędu kontroli skarbowej (UKS) według sobie wiadomych reguł. Nie ma jednolitych zasad dla wszystkich, choć pewne elementy porozumień się powtarzają. Na przykład wskazówką do przeprowadzenia kontroli przez UKS jest podejrzenie: nielegalnego transferu dochodów za granicę, tzw. przestępstw karuzelowych, czyli wyłudzeń VAT, sprzedaży fikcyjnych faktur, prowadzenia niezgłoszonej działalności. Na Mazowszu szefowie obu organów postanowili, że u przedsiębiorców prowadzących księgi rachunkowe oraz podatkowe księgi przychodów i rozchodów, uzyskujących roczne przychody z działalności gospodarczej przekraczające 5 mln zł, kontrole roczne (pełne) prowadzić będzie UKS. Na mocy porozumienia z 18 września 2009 r. wynika, że także sprawdzanie osób fizycznych, które w analizowanym okresie wydadzą o 300 tys. zł więcej, niż zarobiły, będzie w gestii skarbówki. Podobnie zresztą jak roczne kontrole firm prowadzących księgi rachunkowe, uzyskujących roczne przychody z działalności gospodarczej w wysokości od 2 do 5 mln zł. Dla mazowieckiego UKS zarezerwowane są też kontrole podatników rozliczających się jednocześnie w wielu urzędach skarbowych (w tym – wspólników spółek osobowych).

Tradycyjnie przed wakacjami urzędy skarbowe zapowiadają wzmożone kontrole w miejscowościach turystycznych  podatników prowadzących działalność sezonową.