Zlecenia dla studentów z Ukrainy

Pytanie: Firma zamierza powierzyć w ramach umowy zlecenie (lub o dzieło) pracę studentom z Ukrainy. Studenci będą przebywać w Polsce mniej niż 183 dni. Czy zleceniodawca powinien uzyskać dla nich zezwolenie na pracę? Jakie obowiązki w zakresie składek ubezpieczeniowych i podatków będą ciążyły na zleceniodawcy?

Odpowiedź: Studenci z Ukrainy będą mogli wykonywać pracę w Polsce bez zezwolenia na pracę. Zleceniodawca będzie miał również obowiązki płatnika składek społecznych oraz podatku ryczałtowego (bądź zaliczek na podatek).

Rejestracja oświadczenia w Powiatowym Urzędzie Pracy

Zgodnie z rozporządzeniem MPiPS z 21 kwietnia 2015 r. (Dz. U. poz. 588). obywatele Armenii, Białorusi, Gruzji, Moldowy, Rosji lub Ukrainy, wykonujący pracę w okresie nieprzekraczającym sześciu miesięcy w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy mogą pracować na terenie Polski bez zezwolenia, pod warunkiem, że otrzymają oświadczenie o zamiarze powierzenia im wykonywania pracy od pracodawcy, które należy zarejestrować w powiatowym urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę składającego oświadczenie.

W oświadczeniu rejestrowanym w urzędzie pracy należy podać następujące informacje:

• nazwa zawodu,
• miejsce, data rozpoczęcia i okres wykonywania pracy,
• wysokość proponowanego wynagrodzenia,
• rodzaj umowy na podstawie, której praca będzie wykonywana
• oświadczenie powierzającego pracę,  iż zapoznał się z przepisami dotyczącymi zatrudniania cudzoziemców oraz że nie ma możliwości zaspokojenia swoich potrzeb kadrowych w oparciu o lokalny rynek pracy.

Przepis uzależnia możliwość pracy cudzoziemca bez zezwolenia na pracę od zawarcia umowy w formie pisemnej oraz doprecyzowuje, że ograniczenie możliwości wykonywania pracy do 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy obowiązuje cudzoziemca niezależnie od liczby podmiotów powierzających mu wykonanie pracy.

Procedura rejestracji powinna odbyć się w trakcie jednorazowej wizyty w PUP (w praktyce różnie z tym bywa) i jest bezpłatna zarówno dla składającego oświadczenie jak i cudzoziemca. Oświadczenie powinno być złożone wraz z kopią. Powiatowy Urząd Pracy umieszcza na oryginale i kopii oświadczenia wzmiankę o rejestracji. Oryginał oświadczenia pracodawca powinien przekazać cudzoziemcowi.

Zarejestrowane oświadczenie stanowi podstawę do uzyskania przez cudzoziemca wizy pobytowej, uprawniającej do wykonywania pracy.

Formularz takiego oświadczenia o symbolu PSZ-OPWPC można wypełnić elektronicznie poprzez stronę internetową: www.praca.gov.pl

Składki ubezpieczeniowe

Do ustalenia w którym kraju i na jakich zasadach podlegać będą ubezpieczeniom zatrudnieni studenci należy wziąć pod uwagę Umowę między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym (Dz. U. z 2013 r., poz. 1373) oraz polskie przepisy ubezpieczeniowe .

Zgodnie z art. 6 polsko – ukraińskiej umowy o zabezpieczeniu społecznym ubezpieczony podlega ustawodawstwu tej Umawiającej się Strony, na której terytorium wykonuje pracę (wyjątek stanowią pracownicy delegowani oraz przedsiębiorcy). Oznacza to, że student z Ukrainy wykonujący pracę w ramach umowy zlecenia lub o dzieło podlegają polskim przepisom ubezpieczeniowym.

Umowa o dzieło

Umowa o dzieło nie jest samodzielnym tytułem, z którego wynika obowiązek ubezpieczeń społecznych. Nie jest również tytułem dającym możliwość dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami społecznymi. Oznacza to, że student pracujący na umowę o dzieło nie podlega ubezpieczeniom społecznym – ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.

Studenta nie należy zgłaszać do ubezpieczenia ani opłacać za niego składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Umowa zlecenie

Zleceniobiorca – student nie podlega ubezpieczeniom do ukończenia 26 lat. Ponadto, student musi posiadać status studenta przez cały czas trwania umowy zlecenia.

W momencie gdy student kończy 26 lat lub przestaje być studentem Zleceniodawca powinien zgłosić go do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego oraz rozliczać i opłacać składki na te ubezpieczenia od dnia, w którym ukończy 26 lat lub straci status studenta.

Podatki

Obowiązki podatkowe zależeć będą od tego czy cudzoziemiec wykonujący umowę w Polsce ma miejsce zamieszkania w Polsce czy na Ukrainie. Miejsce zamieszkania to przede wszystkim „ośrodek interesów życiowych” – czyli miejsce zamieszkania najbliższej rodziny, stałe miejsce zamieszkania. Dla pracodawcy czy Zleceniodawcy ważne jest oświadczenie zleceniobiorcy o miejscu zamieszkania (takim oświadczeniem może być chociażby umowa zlecenie, w której zleceniobiorca wskazuje swój adres zamieszkania dla celów podatkowych).

Osoba mieszkająca w Polsce

Jeżeli student deklaruje, że ma miejsce zamieszkania w Polsce wówczas zleceniodawca rozlicza jego dochody tak samo jak w przypadku Polaków – od dochodu odprowadza 18% zaliczkę na podatek dochodowy a po zakończeniu roku (lub umowy) sporządza informację PIT-11.

Osoba niemieszkająca w Polsce

Jeżeli student nie ma miejsca zamieszkania w Polsce wówczas należy wziąć pod uwagę przepisy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz polskie przepisy podatkowe.

Zgodnie z polsko – ukraińską umową o unikaniu podwójnego opodatkowania dochody z wolnego zawodu (a do tej kategorii należy zaliczyć przychody z umów cywilnoprawnych) podlegają opodatkowaniu z kraju, w którym podatnik ma miejsce zamieszkania – czyli w tej sytuacji na Ukrainie.

Jednakże zgodnie z art. 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zleceniodawca ma obowiązek potrącić od przychodu 20% podatek ryczałtowy i odprowadzić go na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Płatnik wpłaca podatek ryczałtowy w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik właściwy według miejsca zamieszkania lub siedziby płatnika.

Aby płatnik mógł zastosować stawkę podatku wynikającą z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania czyli w tym przypadku nie pobrać (nie zapłacić) podatku musi uzyskać od podatnika certyfikat rezydencji.

Płatnicy wypłacający świadczenia z umów cywilnoprawnych na rzecz osoby nie mającej miejsca zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej obowiązani są w terminie do końca lutego następującego po roku podatkowym przesłać podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu imienną informację (IFT-1R) o wysokości przychodu (dochodu) uzyskanego przez osoby fizyczne nie mające w Polsce miejsca zamieszkania. W przypadku gdy płatnik zakończy działalność przed końcem lutego informację taką sporządza i wysyła do dnia zaprzestania działalności.

Na pisemny wniosek osoby zagranicznej płatnik w terminie 14 dni od dnia złożenia takiego wniosku, jest obowiązany do sporządzenia i przesłania podatnikowi i właściwemu urzędowi skarbowemu informacji IFT-1. Złożenie tej informacji nie zwalnia jednak płatnika z obowiązku złożenia informacji IFT-1R w terminie do końca lutego.

Jeżeli więc student oświadcza (w umowie zleceniu czy o dzieło), że ma miejsce zamieszkania w Polsce wówczas Zleceniodawca odprowadza zgodnie z ogólnymi zasadami zaliczkę na podatek.

Jeżeli student nie ma miejsca zamieszkania w Polsce wówczas Zleceniodawca ma obowiązek potrącać od przychodu 20% podatek ryczałtowy. Podatku tego płatnik nie potrąca w sytuacji gdy przed wypłatą wynagrodzenia uzyska od Zleceniobiorcy certyfikat rezydencji.