Cesja umowy leasingu

Cesja umowy leasingu

 

W trakcie korzystania z leasingu samochodu mogą się zdarzyć sytuacje, kiedy korzystający chce (musi) zrezygnować z tej umowy przed przewidzianym w umowie jej zakończeniem. W takich sytuacjach często zawierane są umowy cesji leasingu, na podstawie których w miejsce dotychczasowego leasingobiorcy wchodzi nowa osoba trzecia. Takie umowy budzą wiele wątpliwości na gruncie zarówno podatku dochodowego jak i podatku VAT.

W artykule postaram się wyjaśnić jakie skutki wywołuje cesja zarówno dla dotychczasowego korzystającego jak i dla nowego, który wstąpił w jego miejsce. Tekst dotyczy umów leasingu operacyjnego – jest to najpowszechniej stosowany leasing, szczególnie w umowach dotyczących samochodów osobowych (można stwierdzić, że leasing finansowy w praktyce w takich umowach nie występuje).

 

Cesja umowy leasingu budziła szereg wątpliwości w stanie prawnym obowiązującym do końca 2012 r. Organy podatkowe generalnie stały na stanowisku, że nie można uznać, że nowy korzystający wstępuje w dotychczasową umowę i następuje kontynuacja tej umowy pod względem podatkowym (to znaczy, że raty leasingowe są kosztem korzystającego a w momencie przewidzianego pierwotnie momentu zakończenia leasingu następuje np. nabycie przedmiotu leasingu przez nowego korzystającego). Zdaniem organów podatkowych z faktu, że suma opłat, określona w umowie leasingu, liczona od momentu wstąpienia nowej osoby do umowy po stronie korzystającego, jest niższa od wartości początkowej środka trwałego wynika, że nie jest spełniony jeden z warunków uznania takiej umowy za leasing. Wówczas musiałaby ona zostać uznana za najem, nowy korzystający musiałby zaprowadzić ewidencję przebiegu pojazdu i rozliczać koszty do limitu „kilometrówki”.

 

Sytuacja zmieniła się od 1 stycznia 2013 r. W ustawach o podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych w przepisie zawierającym definicję podstawowego okresu umowy leasingu (czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona) prawodawca zastrzegł, iż w przypadku zmiany strony lub stron tej umowy podstawowy okres umowy uważa się za zachowany, jeżeli inne postanowienia umowy nie uległy zmianie (art. 17a pkt 2 ustawy CIT i art. 23a pkt 2 ustawy PIT).

 

Przepisy te zostały uznane za regulacje dopuszczające cesję umowy leasingu bez negatywnych skutków dla jej stron. Oczywiście, aby tak było musi być wypełniony warunek, że w ramach takiej cesji zmieniła się wyłącznie strona umowy.

Tym samym podmiot, który wstępuje w umowę leasingu ma prawo do rozliczania go na takich samych zasadach jak pierwotny leasingobiorca: do kosztów zalicza opłaty leasingowe.

Po zakończeniu umowy leasingu samochód może zostać wykupiony przez leasingobiorcę, ale nie oznacza to, że musi być nadal wykorzystywany w działalności gospodarczej. Samochód może zostać przeznaczony na potrzeby prywatne – i po 6 miesiącach używania może np. zostać sprzedany bez konieczności odprowadzania podatku dochodowego.

Po zakończeniu leasingu mamy bowiem do czynienia z klasyczną umową kupna – sprzedaży, w ramach której dotychczasowy leasingobiorca kupuje samochód na potrzeby prywatne. Sprzedaż samochodu po upływie 6 miesięcy nie będzie wywoływała skutków w podatku dochodowym, co potwierdza np. interpretacja z 20 listopada 2015 r., sygn. IPTPP3/4512-423/15-2/UNR – Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi.

 

Podatek VAT

W przypadku leasingu samochodu osobowego leasingobiorca ma prawo odliczyć 50% podatku VAT z tytułu rat leasingowych (możliwość odliczenia 100% podatku dotyczy aut, które są wykorzystywane wyłącznie na potrzeby działalności gospodarcze co należy potwierdzać ewidencją przebiegu pojazdu).

Jednocześnie dotychczasowy leasingobiorca odlicza podatek VAT zapłacony w dokonanej przez siebie wpłacie wstępnej i dokonanych ratach leasingowych.

 

ODSTĘPNE – KWESTIE PODATKOWE

Dotychczasowy leasingobiorca może umówić się z nowym, że w zamian za przekazanie praw do umowy ten drugi zapłaci wynagrodzenie, potocznie zwane odstępnym (odpłatne zbycie praw majątkowych). Dzieje się tak, kiedy pozostałe do końca raty przejmowanej umowy leasingowej są niższe niż wartość rynkowa samochodu bądź innego środka trwałego będącego przedmiotem umowy leasingu. Wysokość odstępnego jest zatem „wyrównaniem” do wartości rynkowej.

Z tego tytułu zbywca powinien wystawić fakturę VAT. Sprzedaż praw majątkowych jest oczywiście przychodem dotychczasowego korzystającego oraz powoduje konieczność zapłaty VAT (23%) od ceny odstępnego.

Tytułem płatności wskazanym na fakturze może być np.: „opłata za przejęcie praw do umowy X”, „przeniesienie praw użytkowania przedmiotu leasingu X, „odstępne za przekazanie praw do umowy leasingu”, „przekazanie praw do umowy leasingu”, itd.

Zakładając, że umowa została przejęta w zgodzie z regulacjami obowiązującymi od 1 stycznia 2013 roku, nowy leasingobiorca może bez ograniczeń zaliczać w koszty kolejne raty leasingu. 

Nowy leasingobiorca może odliczyć cały VAT od faktury za odstępne nawet jeżeli przedmiotem przejmowanej umowy jest samochód osobowy. Takie jest stanowisko organów podatkowych, np.: interpretacje indywidualne ILPP1/443-889/08-5/BP, IBPP1/443-767/09/ES.

Odstępne będzie także kosztem podatkowym u nowego korzystającego.

 

Składki ubezpieczeniowe dotyczące samochodów o wartości powyżej 20 tys. euro

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 47 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20.000 euro, przeliczona na złote według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia.

 

Organy podatkowe niejednolicie podchodzą do kwestii czy wskazany przepis będzie miał zastosowanie do sytuacji gdy składki ubezpieczeniowe wliczone są w ratę leasingu.

Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 17 czerwca 2015 r., nr IBPBI/1/4511-288/15/AP, stwierdził:

„(…) skoro (jak wynika z wniosku) umowa ubezpieczenia samochodu, będącego przedmiotem leasingu operacyjnego została zawarta z firmą ubezpieczeniową przez finansującego (leasingodawcę), a wartość tego ubezpieczenia jest jedynie jednym z elementów kalkulacji wysokości rat leasingowych, które Wnioskodawca zobowiązany jest spłacać, to w sprawie będącej przedmiotem niniejszego wniosku nie znajdzie zastosowania ograniczenie wynikające z art. 23 ust. 1 pkt 47 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, jeżeli w istocie umowa leasingu operacyjnego, o której mowa we wniosku, spełnia wszystkie wymogi określone w (…) art. 23b ww. ustawy, to Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej całą wartość rat leasingowych, w których wliczona została również wartość ubezpieczenia przedmiotu leasingu. (…)”

 

Takie też stanowisko zajął WSA w Gdańsku w nieprawomocnym jeszcze wyroku z 7 października 2015 r., sygn. akt I SA/Gd 1033/15.

Inne zdanie w tej kwestii zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu (z 11 października 2011 r., nr ILPB4/423-241/11-5/ŁM), w której stwierdził:

„(…) koszty składek na ubezpieczenie samochodu osobowego używanego na podstawie umowy leasingu operacyjnego, jeżeli zgodnie z umową do ich ponoszenia zobowiązany jest korzystający, będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

(…) Reasumując, ubezpieczenie OC samochodu będące elementem składowym umowy leasingu operacyjnego w całości stanowi (…) koszt uzyskania przychodów. Natomiast składka na ubezpieczenie AC stanowi koszt uzyskania przychodu z uwzględnieniem ograniczenia wynikającego z art. 16 ust. 1 pkt 49 powołanej ustawy (odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 47 ustawy o PDOF – przyp. red.). (…)”.

 

W mojej ocenie można przyjąć, że rata leasingowa, wraz z wkalkulowanymi w nią składkami ubezpieczeniowymi stanowi koszt uzyskania przychodu w pełnej wysokości. W razie sporu z organem podatkowym można powoływać się na korzystne interpretacje i wyroki sądów.

 

PODSUMOWANIE

W wyniku cesji umowy leasingu wstępujący staje się leasingobiorcą i zgodnie z przepisami może zaliczać do kosztów uzyskania przychodu zarówno zapłacone „odstępne” jak i raty leasingowe. Jednocześnie może odliczyć 100% podatku VAT zapłaconego w fakturze z tytułu odstępnego oraz 50% VAT od faktur z tytułu rat leasingowych.

Składki ubezpieczeniowe wliczone przez leasingodawcę w ratę leasingową będą mogły zostać zaliczone do kosztów leasingobiorcy w pełnej wysokości.

Leasingobiorca po zakończeniu leasingu może wykupić samochód (umowa kupna – sprzedaży) i przeznaczyć go do celów osobistych a następnie, po 6 miesiącach sprzedać ten samochód bez konsekwencji w podatku dochodowym.

1 Comment

  • by Grzegorz Posted 17 listopada, 2020 12:03 pm

    Czy w takim razie zbywca oprócz VAT za odstępne będzie musiał również zapłacić pidatek dochodowy?

Dodaj komentarz

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ciołka 13 lok. 207

Warszawa, mazowieckie

Telefon: +48 513 14 11 11

E-mail: makowski@doradca-podatkowy.net.pl