Praca w Polsce dla zagranicznego pracodawcy

Pracownicy zatrudnieni przez polskich pracodawców nie mają obowiązków odprowadzania zaliczek na podatek czy składek ubezpieczeniowych bo obowiązki te wypełnia pracodawca. Sytuacja się jednak zmienia gdy osoba pracująca w Polsce jest zatrudniona przez zagranicznego pracodawcę, który nie ma oddziału w Polsce.

W takiej sytuacji na pracownika spadają obowiązki związane z odprowadzaniem zaliczek na podatek, a niekiedy również składek ubezpieczeniowych.

W dzisiejszym artykule o obowiązkach ciążących na pracowniku zatrudnionym w Polsce przez zagranicznego pracodawcę.

Wykonywanie w Polsce pracy przez osobę mieszkającą w naszym kraju wiąże się z wypełnianiem obowiązków podatkowych i ubezpieczeniowych w Polsce. Obowiązki podatkowe ciążą na samym pracowniku. Obowiązki w zakresie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne ciążą na pracodawcy ale po zawarciu umowy o przejęciu obowiązków płatnika mogą zostać przeniesione na samego pracownika.

Podatki

Zgodnie z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce otrzymuje z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce, chyba że praca najemna wykonywana jest w drugim państwie. Jeżeli praca jest tak wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim państwie.

Ponieważ mówimy tutaj o osobach, które mają miejsce zamieszkania w Polsce i wykonujących pracę na terytorium Polski to ich wynagrodzenie podlega w związku z tym opodatkowaniu tylko w Polsce.

Oznacza to, że do tych dochodów będą miały zastosowanie tylko polskie przepisy podatkowe.

Zgodnie z art. 44 ust 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników ze stosunku pracy z zagranicy, są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy, według zasad określonych w ust. 3a.

Ponieważ zagraniczny pracodawca nie jest płatnikiem w Polsce to oznacza, że sam pracownik ma obowiązek odprowadzać zaliczki na podatek.

Podatnik ma obowiązek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód był uzyskany, a za grudzień – przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania, wpłacać zaliczki miesięczne, stosując do uzyskanego dochodu najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 (obecnie jest to 17%). Za dochód, o którym mowa w zdaniu pierwszym, uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody po odliczeniu miesięcznych kosztów uzyskania w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 lub 9 oraz zapłaconych w danym miesiącu składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lub 2a. Przy obliczaniu zaliczki podatnik może stosować wyższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Składki ubezpieczeniowe

Jeżeli pracodawca jest podmiotem mającym siedzibę w innym państwie Unii Europejskiej to do ustalenia, w którym państwie pracownik będzie podlegał ubezpieczeniom stosuje się przepisy:

• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (dalej: rozporządzenie 883/2004),
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (dalej: rozporządzenie wykonawcze 987/2009).

Zgodnie z art. 11 rozporządzenia 883/2004 osoby, do których stosuje się to rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego.

Zgodnie z zasadą jednego ustawodawstwa pracownik podlega ubezpieczeniu społecznemu w tym państwie, w którym pracuje, nawet jeżeli siedziba pracodawcy oraz jego miejsce zamieszkania znajdują się w innym państwie.

Ponieważ mówimy o pracownikach, którzy wykonują pracę na terytorium Polski to zgodnie z tym przepisem podlegają oni ubezpieczeniom w Polsce.

Zgodnie z art. 21 rozporządzenia wykonawczego 987/2009 pracodawca, którego siedziba lub miejsce prowadzenia działalności znajdują się poza terytorium właściwego państwa członkowskiego, jest zobowiązany do wypełniania wszystkich obowiązków wynikających z ustawodawstwa mającego zastosowanie do jego pracowników, w szczególności obowiązku zapłacenia składek przewidzianych w tym ustawodawstwie, tak jakby jego siedziba lub miejsce prowadzenia działalności znajdowały się we właściwym państwie członkowskim.

Przepisy nakładają więc obowiązek odprowadzania składek ubezpieczeniowych na pracodawcę. Istnieje jednak możliwość przejęcia tych obowiązków przez samego pracownika.

Przepisy rozporządzenia wykonawczego 987/2009 przewidują, że pracodawca niemający miejsca prowadzenia działalności w państwie członkowskim, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, może uzgodnić z pracownikiem, że spoczywający na pracodawcy obowiązek zapłacenia składek może być wypełniany w jego imieniu przez pracownika, bez uszczerbku dla podstawowych obowiązków pracodawcy. Pracodawca powiadamia instytucję właściwą tego państwa członkowskiego o dokonanych uzgodnieniach.

Tak więc zagraniczny pracodawca zatrudniający na terytorium Polski pracownika zawiera z pracownikiem oddzielną umowę „o przejęcie obowiązków płatnika”. O zawarciu takiej umowy informuje instytucję ZUS w Polsce i na tej podstawie pracownik będzie wypełniał obowiązki płatnika, odprowadzając składki zgodnie z polskimi przepisami, czyli w części dotyczącej zarówno pracownika, jak i pracodawcy.

Na podstawie umowy zawartej z pracodawcą zagranicznym z państwa członkowskiego Unii pracownik staje się płatnikiem składek. Zgłoszenia dokonuje we właściwym z uwagi na miejsce zamieszkania oddziale (inspektoracie) ZUS.

Pracownik pełniący obowiązki płatnika składek w imieniu pracodawcy zagranicznego musi posiadać NIP. Pracownik będący obywatelem Polski wykorzystuje do tego celu osobisty NIP.

Zadaniem pracownika pełniącego rolę płatnika jest wypełnienie obowiązku zgłoszeniowego. Polega on na zgłoszeniu się pracownika do właściwej ze względu na jego miejsce zamieszkania jednostki ZUS z:

• kopią zawartej z pracodawcą zagranicznym umowy o przejęciu obowiązków płatnika,
• kopią decyzji o nadaniu NIP,

oraz na wypełnieniu dwóch formularzy, tj. ZUS ZUA (lub ZUS ZZA, gdy podlegać będzie tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu) oraz ZUS ZAA, w których jako dane identyfikacyjne płatnika (blok II) podaje NIP, PESEL, nazwisko i imię.

Podsumowanie

Osoby wykonujące na terytorium Polski pracę dla zagranicznych pracodawców muszą samodzielnie odprowadzać zaliczki na podatek do urzędu skarbowego. Nierzadko też będą też odprowadzali składki ubezpieczeniowe.