Odsetki od świadczeń wolnych od podatku

Odsetki od świadczeń wolnych od podatku

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia od PIT szereg świadczeń, m. in. odszkodowania i zadośćuczynienia zasądzone przez sądy z różnych tytułów. Problemem jednak może być sytuacja gdy świadczenie takie zostanie wypłacone po terminie wraz z odsetkami. Przepisy nie wskazują bowiem w jaki sposób należy traktować odsetki za opóźnienie w wypłacie tych świadczeń.

W związku z tym, jak się można domyśleć, kwestia opodatkowania lub nie odsetek od świadczeń wolnych od podatku jest źródłem sporów z organami podatkowymi. Orzecznictwo również nie jest w tej kwestii jednolite, bo wyroki reprezentują dwa kierunki orzecznicze.

Zgodnie z pierwszym odsetki za opóźnienie powinny być tak samo traktowane jak należność od której są wypłacane, gdyż są świadczeniem ubocznym (akcesoryjnym) wobec świadczenia głównego, co wynika z prawa cywilnego. W takim przypadku odsetki powinny korzystać ze zwolnienia od PIT na tych samych zasadach co samo świadczenie. Taka teza wynika m. in. z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2014 r. II FSK 289/12, w którym czytamy:

„Odsetki stanowią integralny element przychodu ze sprzedaży nieruchomości, ponieważ mają charakter akcesoryjny, a ich byt prawny zależy od należności, z którą są związane. W konsekwencji tego, skoro Minister Finansów w interpretacji indywidualnej uznał, że przychód ze sprzedaży nieruchomości nie stanowił źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 PDOFizU, związane z nim odsetki również nie stanowiły przychodu podatkowego.”

Natomiast odmienna linia orzecznicza (do której niestety często przychylają się organy podatkowe) stwierdza, że nie można stosować przepisów dotyczących zwolnienia od PIT odszkodowań do odsetek za opóźnienie, gdyż w zwolnieniach PIT ustawodawca wskazuje enumeratywnie kilka rodzajów odsetek i w związku z tym tylko takie odsetki mogą korzystać ze zwolnienia.

Takie stanowisko przedstawia na przykład Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2007-01-09 II FSK 36/06, w którym stwierdzono:

„Ustawodawca dopuszcza jednak możliwość zwolnienia „odsetek” od danego podatku, to oznacza, że w sposób celowy i racjonalny odróżnia pojęcie „odszkodowanie” od pojęcia „odsetki”. Oczywiście w innych regulacjach prawnych (np. od 1.1.2001 r. w art. 21 ust. 1 pkt 95), na co słusznie wskazywał sąd administracyjny I instancji, czyni ustawodawca podobnie. Tym bardziej nie można przyjąć, że jego zamiarem było zwolnienie w 2000 r. odsetek od odszkodowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”

 

Biorąc chociażby pod uwagę fakt, że w temacie opodatkowania odsetek od świadczeń wolnych od podatku dwie linie orzecznicze to zgodnie z art. 2a Ordynacji podatkowej niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika. Skoro mamy do czynienia z dwiema odmiennymi liniami orzeczniczymi, tj. linia wskazującą na zwolnienie przedmiotowych odsetek (m.in. wyrok NSA z dnia 17 stycznia 2014r., II FSK 289/12; wyrok WSA w Łodzi z dnia 25 marca 2015r., I SA/Łd 1414/14, CBOSA) oraz linią przeciwną (m.in. wyrok WSA w Krakowie z dnia 5 grudnia 2016r., I SA/Kr 1205/16, CBOSA i powołane tam orzecznictwo) to należy wszelkie wątpliwości interpretować na korzyść podatnika. Konsekwencją powyższego powinno być zwolnienie przedmiotowych odsetek z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Należy też zwrócić uwagę, że odsetki nie są żadnym odrębnym świadczeniem tylko ściśle związanym z należnością, od której zostały wypłacone. Mówiąc wprost – gdyby podatnik nie otrzymał świadczenia wolnego od podatku to nie otrzymałby również odsetek od tego świadczenia. Tym samym odsetki powinny wywoływać takie same skutki podatkowe.

Stanowisko niekorzystne dla podatników akcentuje, że ustawodawca wskazał wśród zwolnień kilka rodzajów odsetek (m. in. w art. 21 ust. 1 pkt 52, 95, 119 i 130) i w związku z tym nie należy rozszerzać tego zwolnienia na inne odsetki.  Zauważmy jednak, że w tych przypadkach ustawodawca zwalnia szczególne rodzaje odsetek: np. od obligacji Skarbu Państwa. Odsetki od obligacji co do zasady podlegają opodatkowaniu ale ustawodawca postanowił zwolnić szczególny typ odsetek od obligacji. Ustawodawca zwalnia więc niektóre odsetki od świadczeń, które podlegają opodatkowaniu bądź szczególny rodzaj odsetek wśród tych opodatkowanych.

Nieuprawniona jest więc moim zdaniem teza, iż wolą ustawodawcy było zwolnienie od podatku tylko kilku enumeratywnie wymienionych w ustawie odsetek a wszystkie pozostałe w związku z tym podlegają opodatkowaniu. Odsetki od świadczeń wolnych od podatku również w mojej ocenie są wolne od podatku. Choć oczywiście jestem świadomy, że tej „mojej oceny” nie podzielają organy podatkowe i w konkretnym przypadku musiałbym jej pewnie bronić przed sądem administracyjnym.

 

Dodaj komentarz

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ciołka 13 lok. 207

Warszawa, mazowieckie

Telefon: +48 513 14 11 11

E-mail: makowski@doradca-podatkowy.net.pl